హైదరాబాద్, మార్చి 4, 
తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఫర్టిలిటీ రేటు క్రమంగా తగ్గుతోంది. ఇది భారతదేశంలోని ఇతర రాష్ట్రాలతో పోలిస్తే గణనీయమైన ధోరణిని సూచిస్తోంది. ఫర్టిలిటీ రేటు అనేది ఒక స్త్రీ తన జీవితకాలంలో సగటున ఎంతమంది పిల్లలకు జన్మనిస్తుందనే సూచిక. ఈ రేటు తగ్గడం వల్ల జనాభా వృద్ధి, సామాజిక–ఆర్థిక పరిస్థితులపై ప్రభావం పడుతుంది.తాజా జాతీయ కుటుంబ ఆరోగ్య సర్వే  ప్రకారం, తెలంగాణలో ఫర్టిలిటీ రేటు 1.8కి పడిపోయింది. ఇది రాష్ట్రం ఏర్పడినప్పటి నుంచి (2014) గణనీయమైన తగ్గుదలను చూపిస్తోంది. 2015–16)లో ఈ రేటు 1.9గా ఉండగా, దీనికి ముందు ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో (2011 సమయంలో) ఇది 1.8–2.0 మధ్య ఉండేది.నగరీకరణ: హైదరాబాద్‌ వంటి పెద్ద నగరాల్లో జీవనశైలి మార్పులు, విద్య, ఉపాధి అవకాశాలు పెరగడం. విద్య, అవగాహన: మహిళల్లో విద్యాస్థాయి పెరగడం, కుటుంబ నియంత్రణ పద్ధతుల గురించి అవగాహన పెరగడం.వివాహ వయస్సు పెరుగుదల: ఆలస్యంగా వివాహాలు జరగడం వల్ల పిల్లల సంఖ్య తగ్గుతోంది.ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో కూడా ఫర్టిలిటీ రేటు NFHS–5 ప్రకారం 1.7కి తగ్గింది, ఇది NFHS–4లో 1.8గా ఉండేది. దీని అర్థం ఈ రాష్ట్రంలోనూ జననాల సంఖ్య స్థిరంగా తగ్గుతోంది. ఈ రాష్ట్రంలో తగ్గుదలకు కారణాలు తెలంగాణతో సమానంగా ఉన్నప్పటికీ, కొన్ని అదనపు అంశాలు కూడా ఉన్నాయి. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో మార్పు: గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో కూడా కుటుంబ నియంత్రణ పద్ధతుల వినియోగం పెరగడం.ఆర్థిక ఒత్తిడి: జీవన వ్యయం పెరగడం వల్ల చిన్న కుటుంబాలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం.ప్రభుత్వ విధానాలు: కుటుంబ సంక్షేమ కార్యక్రమాలు, ఆరోగ్య సేవలు మెరుగుపడటం.భారతదేశంలో జనాభా స్థిరీకరణకు అవసరమైన రీప్లేస్‌మెంట్‌ రేటు 2.1 కాగా, తెలంగాణ (1.8), ఆంధ్రప్రదేశ్‌ (1.7) రెండూ ఈ స్థాయి కంటే తక్కువగా ఉన్నాయి. దీని వల్ల భవిష్యత్తులో జనాభా వృద్ధాప్యం సమస్య ఎదురవొచ్చే అవకాశం ఉంది.
ఈ రెండు రాష్ట్రాల్లోనూ నగర ప్రాంతాల్లో ఫెర్టిలిటీ రేటు (తెలంగాణలో 1.7, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 1.5) గ్రామీణ ప్రాంతాల కంటే (తెలంగాణలో 1.9, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 1.8) తక్కువగా ఉంది.జనాభా సమతుల్యత సమస్య: ఫర్టిలిటీ రేటు ఇలాగే తగ్గితే, యువత సంఖ్య తగ్గి, వృద్ధుల సంఖ్య పెరిగే ప్రమాదం ఉంది.ఆర్థిక ప్రభావం: కార్మిక శక్తి తగ్గడం వల్ల ఆర్థిక వద్ధిపై ప్రతికూల ప్రభావం పడవచ్చు.సామాజిక మార్పులు: చిన్న కుటుంబాల వల్ల సాంప్రదాయ కుటుంబ వ్యవస్థలో మార్పులు రావచ్చు.తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఫర్టిలిటీ రేటు తగ్గడం విద్య, నగరీకరణ, ఆర్థిక అవసరాలు వంటి ఆధునిక జీవన శైలి కారణాల వల్ల జరుగుతోంది. ఇది స్వాగతించదగిన మార్పు అయినప్పటికీ, దీర్ఘకాలంలో జనాభా సంబంధిత సవాళ్లను ఎదుర్కోవడానికి ప్రభుత్వాలు సన్నద్ధం కావాల్సిన అవసరం ఉంది.