చేటగొట్టడం అనేది పదహారణాల తెలుగు జాతీయం. ఇప్పుడంటే బఫేల సిస్టం పల్లెలక్కూడా పాకిపోయింది. ఒకానొక కాలంలో ఒక ఇంట పెళ్లి అంటే ఆ పల్లె మొత్తానికి పెళ్ళి కిందే లెక్కగా ఉండేది. ఒక కులంలో వివాహం జరిగితే ఆ కులానికి చెందిన ఊరివాళ్లందరూ.. బంధుత్వాలతో సంబంధం లేకుండా  పెళ్ళి జరిగిన మూడ్రోజులూ భోజనాలకు హాజరయే ఆచారమూ కద్దు. పెళ్ళి విందులు కూడా సీదా సాదాగా ఉండేవి కాదు. నవగాయ పిండివంటలతో నాలుగు రకాల కూరలు, పప్పులు, రసాలు, పాయసాలతో చివర్న అరటిపండో, తీపి తాంబూలమో, ఇట్లా సాగేది ఆతిథ్యం. పెళ్లికి వచ్చి విందు ఆరగించమని ఆహ్వానించే విధానంలో కూడా ఒక విచిత్రమైన పద్ధతి కనిపించేది. 'ఈ  మూడు రోజులూ మీ ఇంట్లో వంట పెట్టుకోకండి!'అని బొట్టు పెట్టి ఆడవాళ్లను పిలవడం మా చిన్నతనంలో గుర్తు, అందరికీ సరిపడా వంటకాలు అయితే తయారయేవి కాని.. ఇప్పట్లా టెంటు హౌస్.. వంటసామాగ్రి వ్యాపారాలు బలపడని ఆ కాలంలో అతిథుదులందరికీ ఏర్పాట్లు ఎట్లా సాగేవి? అన్నది కూడా మరో ఆసక్తి కలిగించే విశేషమే! ఒక పుల్లయ్యగారి ఇంటిలో పెళ్ళి అనగానే ఊరిలో ఆయా వర్గాలకు చెందిన అన్ని తరగతులవాళ్లూ తమకు అందుబాటులో ఉన్న వనరులతో ఆదుకొనేవాళ్లు. అందరి ఇళ్ల నుంచి గిన్నెలు, పాత్రలూ పెళ్లికి తరలివెళ్లిపోయేవి. పెళ్లి జరిగినన్నాళ్లూ ఊళ్లో పండిన కాయగూరలు, పాలూ పెరుగు సాధ్యమైనంత వరకు పెళ్లింటి వైపుకే నడిచేవి. కాయగూరలు, తరగడం, గాడిపొయ్యిలు ఏర్పాటు చేసుకుని వాటి మీద భారీ ఎత్తున వంటకాలు సాగించడం వంటి పనులన్నింటికి అమ్మలక్కలు స్వచ్ఛందంగా ముందుకు రావడం నాకు  గుర్తు. ఇప్పుడా కబుర్లన్నీ వింటుంటే చందమామ కథలు అనిపిస్తాయి. భోజనానికి వెళ్లే పిల్లలం మా తాగే లోటాలు మేమే తీసుకుని వెళ్లడం నాకు బాగా గుర్తు ఇప్పటికీ! ( ఒకరి లోటాలు మరొకరు ముట్టుకుని జబ్బులు వ్యాపింపచేసుకునే అవకాశం సాధ్యమైనంత తగ్గించడం.. ఆ అలవాటు వెనుక ఉన్న ఆంతర్యం! కనిపించకుండా ఎన్ని జాగ్రత్తలు కనిపిస్తాయో కదా మన ఆచారాలలో!)

ఇహ అసలు కథలోకి వద్దాం. ఈ చేటగొట్టుడు పదం ఈ పెళ్ళి విందుల సందర్భంగా పుట్టుకొచ్చిందే! రుచికరమైన వంటకాలను పదే పదే అడిగి మరీ వడ్డించుకు తినే నిర్మొహమాటం అప్పట్లో ఎక్కువగానే ఉండేది. ఆఖరి నిముషంలో 'లేవు.. నిండుకున్నాయ'ని చెప్పి ఇబ్బంది పడే కన్నా ఇదిగో ఇంకో బంతికి మాత్రమే సరిపోతాయి వంటకాలు అని అనుమానమొచ్చినప్పుడు విడివిడిగా 'లేవు.. లేవు' అని చెప్పడం కన్నా బంతి మధ్యలో నడుస్తూ ఖాళీ చేటను దబ దబా కొడుతూ ' గుత్తొంకాయ కూర అయిపోయిందహో' అనో.. పాయసం అయిపోయిందనో బిగ్గరగా అరచిచెప్పే వాళ్లు. భోక్తలూ ఆ సందేశం అందుకుని అందుకు తగ్గట్లుగానే భోజనం ముగించుకుని లేచేవారు.

'చేట కొట్టడం' అంటే 'అయిపోయింది. ఇహ అడగవద్దు' అని  టముకేసినట్లు చెప్పడం. అదే అర్థంలో తతిమ్మా విషయాలల్లో కూడా 'చేట కొట్టడం' అనే పదం వాడేవాళ్లు పత్రికలలో 1960 - 70 లదాకా! 

ఇప్పటి పత్రికలు ఈ తరహా అచ్చు తెలుగు జాతీయాలు వాడుకోవడంలేదు. తెలియక కొంత.. పరిశోధనాసక్తి సన్నగిల్లి మరికొంత!

-కర్లపాలెం హనుమంతరావు